Baas in eigen Brein. Een wetenschappelijk debat met een filosofische invalshoek.

We leven in een tijd van ongeëvenaarde technische en wetenschappelijke vooruitgang binnen de hersenwetenschap. Naast een beter idee over de werking van het brein, schept deze toenemende kennis de mogelijkheid om op verschillende manieren in te grijpen in onze hersenfuncties. Op basis van inzichten uit de hersenwetenschap ontwikkelen we opvoedingsmethodes, medicatie, en baanbrekende neuro-technologieën. Met dit soort technieken kunnen ziektes behandeld worden en hersenfuncties van gezonde mensen geoptimaliseerd.

Maar wat zijn de effecten van deze – soms verregaande – ontwikkelingen binnen de hersenwetenschap? Geven ze ons meer vrijheid en autonomie om ons leven in te richten en te verbeteren, of kunnen ze onze vrijheden ook in gevaar brengen? In hoeverre blijven we baas in eigen brein? In dit avondprogramma belichten we vanuit verschillende hoeken het spanningsveld tussen de snel ontwikkelende neurowetenschap en onze autonomie. Zo zullen we kijken wat autonomie eigenlijk betekent, zal er worden gedebatteerd over de impact van neuro-technologische ontwikkelingen in het strafrecht, en hoe we als behandelaar, onderzoeker, maar ook als maatschappij omgaan met zulke vooruitgang. Kortom, deze avond zal iedereen die geïnteresseerd is in hersenwetenschap aan het denken zetten!

Sprekers:

Prof. Léon de Bruin is professor Filosofie van de Neurowetenschappen aan de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het Amsterdam UMC. Zijn onderzoeksgebieden zijn de filosofie van de psychologie, psychiatrie en de (cognitieve) neurowetenschappen. In dit symposium zal hij ingaan op filosofische concepten en ideeën die belangrijk zijn in de dialoog over autonomie, en hoe de ontwikkeling van neuro-technologieën het begrip van autonomie verandert.

Dr. Judy Luigjes is werkzaam op de psychiatrie afdeling van het Amsterdam UMC als Assistant Professor en psycholoog. Ze is gepromoveerd op het onderwerp Deep Brain Stimulation als behandeling voor obsessief-compulsieve stoornis en verslaving en doet momenteel o.a. onderzoek naar autonomie in de psychiatrie. Ze zal vanuit haar expertise kijken naar de vraag hoe behandeling met neuromodulatie invloed heeft op de autonomie van psychiatrische patiënten.

Dr. mr. Sjors Ligthart is postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht en als universitair docent strafrecht verbonden aan de Universiteit van Tilburg. Zijn onderzoek richt zich hoofdzakelijk op de inzet van neuro-technologie in de strafrechtspleging en de implicaties daarvan in het licht van mensenrechten. Hij zal ons meer vertellen over juridische en ethische kwesties rondom vrijheid, autonomie en persoonlijke integriteit bij het toepassen van neuro-interventies in het strafrecht.

Dr. Dorothee Horstkötter is universitair docente aan de Universiteit Maastricht. Ze is gespecialiseerd in de impact van neurowetenschappen op de maatschappij. Tijdens dit symposium zal zij ingaan op de betekenis en wenselijkheid van de invloed van hersenwetenschap op ons dagelijks leven, met onderwerpen zoals de opvoeding van kinderen en hersengezondheid op hoge leeftijd.

Moderatie:

Prof. Hanneke Hulst is hoogleraar Neuropsychologie in Gezondheid en Ziekte aan de Universiteit Leiden. Haar eigen onderzoek focust zich voornamelijk op het begrijpen en behandelen van cognitieve problemen bij mensen met de hersenziekte multiple sclerose. Samen met Prof. Jeroen Geurts is ze oprichter van stichting Brein in Beeld.
Dr. Tommy Pattij is onderzoeker aan de afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het Amsterdam UMC en gespecialiseerd in psychofarmacologie en de neurobiologie van impulsiviteit en cognitieve controle.

Baas in eigen Brein is een programma van stichting Brein in Beeld, een vrijwilligersorganisatie die hersenwetenschap vertaalt naar de maatschappij. Voor informatie over wat Brein in Beeld nog meer doet en informatie over volgende evenementen, zie onze website of onze sociale kanalen

Our Frontiers article on the network theory of psychiatric disorder

The Network Theory of Psychiatric Disorders: A Critical Assessment of the Inclusion of Environmental Factors

  • 1Department of Philosophy, Radboud University, Nijmegen, Netherlands
  • 2Department of Philosophy, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam, Netherlands
  • 3Department of Anatomy and Neurosciences, Amsterdam University Medical Centers (Location VUmc), Amsterdam, Netherlands

Borsboom and colleagues have recently proposed a “network theory” of psychiatric disorders that conceptualizes psychiatric disorders as relatively stable networks of causally interacting symptoms. They have also claimed that the network theory should include non-symptom variables such as environmental factors. How are environmental factors incorporated in the network theory, and what kind of explanations of psychiatric disorders can such an “extended” network theory provide? The aim of this article is to critically examine what explanatory strategies the network theory that includes both symptoms and environmental factors can accommodate. We first analyze how proponents of the network theory conceptualize the relations between symptoms and between symptoms and environmental factors. Their claims suggest that the network theory could provide insight into the causal mechanisms underlying psychiatric disorders. We assess these claims in light of network analysis, Woodward’s interventionist theory, and mechanistic explanation, and show that they can only be satisfied with additional assumptions and requirements. Then, we examine their claim that network characteristics may explain the dynamics of psychiatric disorders by means of a topological explanatory strategy. We argue that the network theory could accommodate topological explanations of symptom networks, but we also point out that this poses some difficulties. Finally, we suggest that a multilayer network account of psychiatric disorders might allow for the integration of symptoms and non-symptom factors related to psychiatric disorders and could accommodate both causal/mechanistic and topological explanations.

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.623970/full

 

 

Filosofie en de Psyche 25-30 september

Stemmings- en angststoornissen, verslaving, schizofrenie, persoonlijkheids- stoornissen… Met dank aan spannend neurobiologisch onderzoek, farmacologie, genetica en neuro-imaging weten we er heel veel van. Toch zijn hier lang niet alle beloften waargemaakt. En hoewel er ook in grote lijnen overeenstemming is over nosologie en classificatie blijven belangrijke vragen liggen.

Tijdens de nascholingsweek die plaatsvindt van 25 tot en met 30 september 2016 in Funchal op Madeira is het uitgangspunt de vraag of wijsgerige reflectie heeft plaatsgemaakt voor louter pragmatisch handelen. Of er in de alledaagse klinische praktijk wel voldoende aandacht is voor filosofisch descriptief denken, voor aandacht voor de subjectieve beleving. Wordt in zijn algemeenheid nog wel voldoende erkend dat complexiteit het wezenskenmerk is van het vak? De nascholing heeft nadrukkelijk als doel filosofie en praktijk te verbinden. Tijdens de cursus is er bij plenaire presentaties en workshops ruimschoots gelegenheid om met de vier sprekers en uw collega’s te reflecteren op vragen uit de dagelijkse behandelpraktijk.

Vier spekers, vier hoofdthema’s:

Mind & brain Leon de Bruin
Human enhancement Maartje Schermer
Ethiek Gerben Meynen
Fenomenologie Alan Ralston

http://www.lemion.nl/filosofie/inhoud/